Redakcja Agrokonsument.pl szacuje, że bez realizacji ekoschematów na każdym hektarze otrzymamy płatność niższą o około 290 zł.
To skutek zniesienia dotychczasowej płatności za zazielenienie, która tylko w niewielkiej części zostanie zrekompensowana wzrostem stawki dla płatności podstawowej. Nie oznacza to niestety, że żegnamy się z zazielenieniem. Od 2023 roku wymagania zazielenienia wchodzą w skład norm warunkowości.
To zbiór podstawowych wymogów warunkujących uzyskanie jakiegokolwiek wsparcia w ramach dopłat bezpośrednich.
Spełniając jednak wymagania warunkowości i tak dostępne będą dopłaty o około 25% niższe niż obecnie.
Dlaczego? Bo właśnie 25% budżetu dopłat bezpośrednich każdy kraj członkowski musi wyjąć z koperty dopłat i przeznaczyć na wdrażanie ekoschematów.
Nie chcesz więc stracić ¼ pieniędzy? Musisz iść w ekoschematy!
Dobrowolne ekoschematy tylko z teorii
W praktyce ekoschematy okazują się być dobrowolnymi jedynie w teorii. Ich realizacja będzie jedynym sposobem na odzyskanie owych wcześniej potrąconych 25% dopłat bezpośrednich. Kogo dziś stać, aby zrezygnować z takiej części dopłat?
Dlatego znając propozycje ekoschematów, warto przygotować strategię na ich wdrożenie w produkcji polowej, ponieważ to właśnie tej dziedziny produkcji w większości dotyczą.
Sprawdźmy zatem, co kryje się w menu ekoschematów, mając jednak na uwadze fakt, że proponowane dziś stawki płatności za realizacje poszczególnych ekoschematów są raczej orientacyjne.
Ich ostateczna wysokość będzie zależała w dużej mierze od popularności i zadeklarowanej w ramach konkretnego ekoschematu powierzchni (w skali kraju).
Zatem przy najbardziej popularnych ekoschematach można spodziewać się niestety redukcji ogólnie dostępnych pieniędzy!
Ekoschematy punktowane
#Rolnictwo węglowe
Ten ekoschemat obejmuje kilka wariantów realizacji. Obowiązuje system punktowy naliczania płatności. Za realizację poszczególnych wariantów otrzymuje się punkty, które przeliczane są na płatność.
Jeden punkt ma odpowiadać w przybliżeniu płatności w kwocie 100 zł. Ale uwaga – jeśli zdecydujesz się na uczestnictwo w ekoschemacie „Rolnictwo węglowe”, trzeba zebrać minimalną wymagana ilość punktów – jest to warunek wejścia.
Wymaga się, aby zebrać minimalną liczbę punktów, która stanowi równowartość punktów, które rolnik otrzymałby w sytuacji realizacji na co najmniej 25% powierzchni użytków rolnych najwyżej punktowanej praktyki.
Przykład:
Powierzchnia gospodarstwa 100 ha
Minimalna liczba punktów do realizacji: 125 pkt (25% x 100 ha = 25 ha, 25 ha x 5 pkt/ha = 125 pkt).
A oto warianty, tzw. PRAKTYKI realizacji ekoschematu #Rolnictwo węglowe:
- Ekstensywne użytkowanie TUZ z obsadą zwierząt - 5 pkt.
- Dotyczy gospodarstw utrzymujących tzw. zwierzęta trawożerne (bydło, owce, kozy, konie), które są wypasane na TUZ-ach.
- Obsada zwierząt trawożernych w gospodarstwie wynosi co najmniej 0,3 DJP/ha TUZ i maksymalnie nie więcej niż 2 DJP/ha TUZ w okresie wegetacyjnym roślin.
- Zakaz przeorywania TUZ (dotyczy okresu realizacji ekoschematu).
- Międzyplony ozime/wsiewki śródplonowe - 5 pkt. Należy zadbać o utrzymywanie roślin w postaci:
- wsiewek roślin bobowatych drobnonasiennych, mieszanek z udziałem roślin bobowatych drobnonasiennych w uprawie głównej,
- międzyplonów ozimych w formie mieszanek utworzonych z co najmniej 2 gatunków roślin, wysianych w terminie do 1 października i utrzymywanych, co najmniej do 15 lutego następnego roku.
W okresie utrzymania międzyplonu ozimego dopuszcza się jego mulczowanie, jednak nie wcześniej niż po 15 listopada.
Zakaz stosowania środków ochrony roślin w okresie utrzymania międzyplonu.
- Opracowanie i przestrzeganie planu nawożenia
- Wariant podstawowy (1 pkt) — opracowanie i przestrzeganie planu nawozowego do powierzchni gruntów ornych i trwałych użytków zielonych w gospodarstwie, opartego na bilansie azotu oraz chemicznej analizie gleby, określającego dawki składników pokarmowych (Internaw.schr.gov.pl)
- Wariant z wapnowaniem (3 pkt) — rozszerzony o zastosowanie wapnowania, którego potrzeba wynika z przeprowadzonych w ramach wariantu podstawowego badań gleby, przy czym wsparcie do wapnowania przysługuje do powierzchni gruntów w gospodarstwie o pH poniżej lub równej 5,5, na których wykonywany jest zabieg wapnowania. Wsparcie w zakresie wapnowania do poszczególnych działek rolnych przysługuje nie częściej niż raz na 4 lata.
- Wymieszanie obornika na GO w ciągu 12 godzin od aplikacji - 2 pkt. Tu wymagane potwierdzenie realizacji tej praktyki za pomocą tzw. zdjęcia geotagowanego przy wykorzystaniu aplikacji udostępnionej przez ARiMR.
- Stosowanie płynnych nawozów naturalnych innymi metodami niż rozbryzgowo na GO i TUZ - 3 pkt.
- Zróżnicowana struktura upraw - 3 pkt. Wymagana jest tutaj uprawa co najmniej 3 różnych upraw na gruntach ornych w gospodarstwie, przy czym trzeba łącznie spełnić poniższe warunki:
- udział głównej uprawy w strukturze zasiewów nie przekracza 65%, a udział dwóch głównych upraw nie więcej 90%,
- co najmniej 20% w strukturze zasiewów stanowią: uprawy gatunków roślin mających pozytywny wpływ na bilans glebowej materii organicznej,
- udział łącznie zbóż (TU WYKREŚLONY będzie rzepak) w strukturze zasiewów nie przekracza 65%,
- udział upraw mających ujemny wpływ na bilans materii organicznej nie przekracza 30%.
- Uproszczone systemy uprawy - 4 pkt.
- Na gruntach ornych uprawa roślin prowadzona jest w formie uprawy konserwującej bezorkowej lub uprawy pasowej (strip – till), przy czym: zabiegi uprawowe wykonywane są z odstąpieniem od uprawy płużnej w zespole uprawek pożniwnych i przedsiewnych.
- Po zbiorze uprawy pozostawia się na polu całość resztek pożniwnych w formie mulczu.
- Praktyka nie obejmuje uprawy zerowej.
- Wymieszanie słomy z glebą - 2 pkt.
- W tym wariancie trzeba zadbać o rozdrobnienie i wymieszanie całej słomy z glebą lub jej przyoranie po zbiorze plonu głównego na gruntach ornych.
Ekoschematy niepuktowane
#Obszary z roślinami miododajnymi
- Ekoschemat będzie polegał na tworzeniu obszarów z roślinami miododajnymi poprzez wysiew mieszanki składającej się z co najmniej dwóch gatunków roślin miododajnych. Mamy projektowane dwie listy gatunków: jedna to rośliny uprawne jak gorczyca, gryka, facelii itp., druga to zioła i rośliny uznawane powszechnie za chwasty (np. chabry).
- W mieszance miododajnej obowiązkowo muszą znaleźć się gatunki z jednej i drugiej listy.
- Obszar będzie utrzymywany przynajmniej przez cały sezon uprawowy do końca sierpnia, bez możliwości wcześniejszego koszenia, wypasu i bez stosowania środków ochrony roślin.
- Szacowana stawka to 269 EUR/ha, płatna oczywiście tylko do powierzchni objętej taką uprawą roślin miododajnych.
- Ten ekoschemat warto polecić jako sposób na wykorzystanie najmniej opłacalnych w uprawie kawałków pól.
#Prowadzenie produkcji roślinnej w systemie Integrowanej Produkcji Roślin
- Objęcie nadzorem podmiotu certyfikującego w ramach systemu jakości - Integrowana Produkcja Roślin, poświadczającego uprawę roślin zgodnie z metodykami integrowanej produkcji roślin.
- Zachowanie w danym roku kalendarzowym, wszystkich posiadanych w gospodarstwie trwałych użytków zielonych.
- Szacowana stawka: ok. 292 EUR/ha.
#Biologiczna ochrona upraw
- Zastosowanie zabiegu ochrony roślin z wykorzystaniem biologicznej ochrony roślin przy użyciu preparatów mikrobiologicznych zgodnie z etykietą danego środka.
- Szacowana stawka: ok. 90 EUR/ha.
#Retencjonowanie wody na trwałych użytkach zielonych.
Płatność jest przyznawana do powierzchni trwałych użytków zielonych:
- zalanej lub podtopionej, przy czym zalanie lub podtopienie są rozumiane jako stan wysycenia profilu glebowego wodą na poziomie przynajmniej 80% co najmniej przez 12 następujących po sobie dni w okresie od dnia 1 maja do dnia 30 września;
- która jest położona na działkach rolnych, na których jest realizowane zobowiązanie rolno-środowiskowo-klimatyczne lub ekoschemat dotyczący ekstensywnego użytkowania TUZ.
- Szacowana stawka: 63,15 euro/ha
Potrzebna strategia i sprzęt
Choć paleta możliwości jest dość szeroka, to wdrożenie ekoschematów w praktyce wymaga:
- po pierwsze odpowiedniej strategii ich doboru, tak aby jak najmniej ingerować w strukturę produkcji,
- po drugie wymaga przygotowania sprzętowego w odpowiednie maszyny do uprawy gleby – szczególnie w uproszczonych systemach.