» Know-how - wiedzieć jak! » Podstawy agronomii » Warstwa siewna » Wymagania dotyczące podłoża pod siew

Wymagania dotyczące podłoża pod siew

Wymagania podłoża dla szybkiego i jednolitego wschodu

Warstwa gleby, w której umieszczane są nasiona ma zapewnić odpowiednie warunki do szybkich i równomiernych wschodów roślin. Wymagana jest do tego odpowiednia temperatura gleby, zawartość wody i powietrza. Gleba powinna być również pozbawiona czynników chorobotwórczych.

Idealne łoże siewne stanowi podstawę wysokiej wydajności. Łoże siewne pełni rolę szkółki dla nasion kiełkujących i musi zapewniać odpowiednie warunki, aby uprawy mogły szybko i równomiernie wschodzić.

Idealny materiał siewny stanowi podstawę wysokiej wydajności

Idealne podłoże pod siew

Najważniejszymi  cechami warstwy siewnej są:

  1. odporność na zaskorupianie się i erozję nawet po ulewnych deszczach
  2. ograniczanie parowania wody
  3. umożliwienie podsiąku kapilarnego wody dla kiełkujących nasion
  4. zapewnienie wody, powietrza i składników pokarmowych stymulujących rozwój systemu korzeniowego

Idealne podłoże siewne powinno wyglądać jak na załączonej ilustracji. W warstwie powierzchniowej znajdują się większe agregaty oraz substancja organiczna, przeciwdziała to powstawaniu skorupy glebowej. Poniżej znajduje się warstwa mniejszych agregatów o delikatniejszej strukturze, która ogranicza bezproduktywne parowanie wody zapewniając jednocześnie dobry kontakt nasion z glebą.

Dostarczanie wody kiełkującym nasionom odbywa się poprzez kapilary, konieczny jest jednak dobry kontakt nasion z glebą. Na glebach piaszczystych, ale często również na ciężkich glinach, transport kapilarny wody może być ograniczony, przez co szczególnego znaczenia nabiera zapas wody glebowej.

Zobacz więcej

Cztery podstawowe wymagania

Podłoża przygotowane do siewu mogą różnić się między sobą, ale aby spełniły swoje zadania należy rozpatrywać je pod kątem następujących parametrów:

  1. woda
  2. powietrze
  3. ciepło
  4. brak występowania czynników chorobotwórczych

 

1. Wilgoć dookoła nasion

W przypadku zbóż kiełkowanie rozpoczyna się z chwilą napęcznienia ziarniaka. Napęczniałe ziarno kiełkuje, gdy ilość zawartej w nim wody wzrośnie z 13-14% do 45-60%. Przynajmniej 6% wody, spośród wody dostępnej dla roślin powinno znajdować się wokół ziarniaka, aby normalnie przebiegały procesy kiełkowania i wschodów. Podczas kiełkowania nasiona pobierają wodę z otaczającej je gleby, ważne więc jest, aby gleba dokładnie przylegała do ich powierzchni. Oznacza to, że otaczające nasiona agregaty nie mogą być zbyt duże. W praktyce przyjmuje się, że przynajmniej 50% agregatów powinno mieć średnicę mniejszą niż 5 mm. Występowanie takiego układu w warstwie gleby, w której umieszczono nasiona umożliwi ich kiełkowanie i wschody, nawet w sytuacji, gdy po siewie nie padał deszcz.

Głębokość siewu decyduje o dostępności wody. Odpowiednia głębokość siewu to wynik kompromisu między umieszczeniem nasion na takiej głębokości, aby miały wystarczającą ilość wody do kiełkowania, a jednocześnie na tyle płytko, aby umożliwić im szybkie wschody, co przedstawiono na rysunku poniżej.

 

Zobacz więcej

Drilling depth for different species

Głębokość siewu to wynik kompromisu pomiędzy umieszczeniem nasion na tyle płytko, że nie wyschną one podczas kiełkowania, a jednocześnie na tyle głęboko, że wschody będą szybkie i równomierne zapewniające dobrą obsadę roślin.

Zobacz więcej

Drilling depth for every species

Praktycznie przyjmuje się zasadę, że głębokość siewu nasion powinna być 10 razy większa od ich średnicy. Nie należy jednak przekraczać tej wartości. Na przykład nasiono rzepaku ma średnicę 1,5-2,0 mm, oznacza to, że optymalna głębokość siewu wynosi 15,0-20,0 mm. Wartości te mają jedynie znaczenie orientacyjne. W praktyce nasiona umieszczamy na takiej głębokości, aby zapewnić im dostateczną ilość wody.

Zobacz więcej

Zasada wykorzystywana w praktyce mówi, że głębokość siewu powinna być dziesięciokrotnością średnicy nasiona, jak to przedstawiono na rysunku powyżej. Zgodnie z tą zasadą nasiona grochu i fasoli umieszczamy głębiej, gdyż tam jest większa wilgotność gleby. Rzepak natomiast przeciwnie, należy umieszczać na niewielkiej głębokości mimo, że zagwarantowanie w tym miejscu odpowiedniej wilgotności jest trudne. Nigdy nie można wysiewać nasion tak płytko, aby był utrudniony do nich dostęp wody. Nasiona muszą być umieszczone w warstwie odpowiednio uwilgotnionej gleby.

Zobacz więcej

2. Powietrze w spulchnionej glebie

Rośliny magazynują zapasy składników odżywczych w nasionach, owocach i ziarniakach w postaci skrobi, tłuszczu lub białek. Nagromadzone zapasy muszą wystarczyć do momentu, w którym zielone części rośliny będą mogły zaopatrywać ją w energię, uzyskiwaną w procesie fotosyntezy. Gdy nasiono pęcznieje rozpoczynają się procesy enzymatyczne polegające na tym, że zgromadzone składniki odżywcze zostają wykorzystane w procesie oddychania. Proces ten wymaga tlenu, który jest dostępny wokół kiełkującego nasiona. Ważne jest, aby gleba przykrywająca nasiona była dostatecznie luźna, co umożliwia wymianę gazową tlenu i powstającego w procesie oddychania nasion dwutlenku węgla z powietrzem atmosferycznym. Jeżeli po siewie nasion padają ulewne deszcze powodujące nadmierne uwilgotnienie, w glebie może wystąpić niedobór tlenu wpływający na ograniczenie kiełkowania.

Zobacz więcej

3. Ciepło przyspiesza wschody

Wiosną gleba ogrzewana jest głównie przez promienie słoneczne, ale pośrednio również przez deszcz oraz napływające powietrze. Temperatura wierzchniej warstwy gleby, w której umieszczone zostały nasiona, ma decydujący wpływ na tempo ich kiełkowanie oraz wschody roślin. Ziarna pszenicy, jęczmienia i owsa kiełkują już w temperaturze 3-5°C, ale proces ten przebiega najintensywniej w temperaturze około 20°C. Temperatura gleby to wynik wzajemnego oddziaływania ciepła właściwego, przewodnictwa cieplnego oraz parowania. Gleby suche i porowate nagrzewają się szybciej niż gleby wilgotne lub nadmiernie zagęszczone. Im większa jest wiosną zawartość wody w glebie, tym wolniej wzrasta jej temperatura.

Zobacz więcej

4. Zmniejsz ryzyko występowania chorób poprzez stosowanie płodozmianu

Aby zminimalizować ryzyko występowania czynników chorobotwórczych w warstwie gleby, w której zostaną umieszczone nasiona, należy stosować płodozmian. Idealnie ułożony płodozmian zapewnia możliwość naprzemiennej uprawy roślin jednoliściennych i dwuliściennych. Inną praktyczną zasadą jest to, aby resztki przedplonu rozłożyły się zanim wysiane zostaną kolejne rośliny. W sytuacji takiej ograniczone jest ryzyko występowania chorób, a resztki pożniwne nie utrudniają wschodów.

Zobacz więcej

Terminologia:

Dwutlenek węgla – Jest gazem (CO2) wydalanym w procesie oddychania komórek. Łącznie z wodą tworzy budulec, z którego w procesie fotosyntezy roślina wytwarza cukry.

Rośliny dwuliścienne – Rośliny, które podczas kiełkowania wytwarzają dwa  liścienie (liście zarodkowe) – na przykład rośliny oleiste, groch, fasola, len, burak cukrowy itd.

Proces enzymatyczny – w procesie enzymatycznym decydującą rolę odgrywają białka, które przyspieszają lub spowalniają zachodzące reakcje chemiczne.

Pojemność cieplna – Ilość ciepła (wyrażona w kJ) potrzebna do zwiększenia temperatury kilograma danej substancji o 1°C.

Rośliny jednoliścienne – Rośliny, które podczas kiełkowania wytwarzają tylko jeden liścień (liść zarodkowy) – na przykład trawy, zboża.

Oddychanie – oddychanie komórkowe to proces, w którym składniki zapasowe zawarte w komórce zostają wykorzystane w celu otrzymania energii. W przypadku nasion to skrobia, tłuszcze lub białka są wykorzystywane do wytworzenie energii koniecznej do procesu kiełkowania.

Przewodnictwo cieplne – zdolność substancji do przewodzenia ciepła.

Zobacz więcej