Słoma wymieszana z glebą, natychmiast poddawana jest rozkładowi mikrobiologicznemu przez grzyby i bakterie. Mikroorganizmy potrzebują do swojego wzrostu węglowodanów i wykorzystują słomę, jako źródło węgla i energii. Oznacza to, że masa słomy w wyniku procesów rozkładu ulega stopniowemu zmniejszeniu, natomiast liczebność mikroorganizmów zwiększa się.
Zmniejszenie masy słomy rozpoczyna się natychmiast
Jeżeli pozostałą na ściernisku słomę wymiesza się z glebą w połowie września, to do połowy października jej masa ulegnie zmniejszeniu o jedną trzecią. Do wiosny pozostaje jedynie połowa z początkowej masy słomy, natomiast do września 10 – 20 %. Pochodzący z rozkładu słomy węgiel jest wbudowywany w bakterie i grzyby, częściowo ulatnia się do atmosfery w postaci dwutlenku węgla, może też tworzyć w glebie nowe trwałe związki organiczne.
Nie potrzeba więcej azotu
Mikroorganizmy przeprowadzające rozkład słomy potrzebują również azotu. Na początku tego procesu mikroorganizmy „kradną” nieco azotu z gleby, przez co staje się on niedostępny dla roślin. Na tym etapie zablokowane jest około 3 kg azotu na jedną tonę słomy. Kiedy proces rozkładu spowoduje zmniejszenie masy słomy o połowę, następuje odwrócenie procesu i azot jest uwalniany do gleby. W takiej sytuacji zawartość azotu mineralnego w glebie jest wystarczająco duża i rzadko dochodzi do jego niedoborów z powodów rozkładu słomy. Jedynie na uwrociach i miejscach ominiętych podczas koszenia mogą wystąpić braki azotu wynikające z nadmiaru słomy.
Uszkodzenie słomy jest ważne
Dla procesu rozkładu słomy głębokość uprawy ścierniska nie ma znaczenia, natomiast ważne jest, aby podczas zbioru kombajnowego powierzchnia słomy została uszkodzona. Jeżeli to nie nastąpi, drobnoustroje będą miały ograniczone możliwości rozkładu zewnętrznych struktur organicznych słomy. O trwałości nieuszkodzonej słomy świadczy fakt, że dach kryty strzechą może przez dziesięciolecia oprzeć się działaniom deszczu, śniegu i drobnoustrojów.
Gdyby słoma przeznaczona do krycia dachów miała uszkodzoną przez kombajn powierzchnię, nie nadawała by się na strzechę.
Wypłukiwanie związków mineralnych ze słomy
Proces rozkładu słomy rozpoczyna się bezpośrednio po jej zetknięciu się z glebą, to znaczy w momencie, kiedy mają do niej dostęp mikroorganizmy. Mineralizacja zachodzi najszybciej w warstwie do 5 cm głębokości. Długość odcinków, na jaką pocięto słomę, jak również dokładność rozdrobnienia nie mają większego wpływu na jej rozkład, jeżeli podczas późniejszej uprawy ścierniska zostanie ona dokładnie wymieszana z glebą.
Proces rozkładu słomy rozpoczyna się już w chwili kiedy słoma leży na powierzchni pola. Trzy intensywne opady deszczu mogą spowodować wypłukanie ze słomy do gleby do 90% potasu i 60% zawartego w niej fosforu.
Rozkład słomy zwiększa żyzność gleby
Efektem regularnego wprowadzania słomy do gleby, w przeciwieństwie do jej spalania na powierzchni, jest zwiększenie trwałości agregatów, zwiększenie liczebności dżdżownic, porowatości, a także poprawa przewodnictwa wody. Wielu rolników w Europie zaobserwowało te zmiany, gdy w różnych państwach wprowadzono bardziej restrykcyjne przepisy dotyczące wypalania słomy.
Terminologia:
Dwutlenek węgla – Gaz (CO2) stanowiący produkt wydalany w procesie oddychania komórek. Łącznie z wodą tworzy budulec, z którego w procesie fotosyntezy roślina wytwarza cukry.
Przewodnictwo wodne – oznacza, ilość wody jaka może wniknąć do gleby w określonej jednostce czasu. Współczynnik ten jest dobrym wskaźnikiem poprawności funkcjonowania gleby.
