Woda glebowa

Po wczesno wiosennych roztopach lub obfitych opadach deszczu, gleba osiąga na ogół maksymalną pojemność wodną. Oznacza to, że wszystkie przestwory glebowe wypełnione są wodą. Gdy gleba lekko przeschnie w następstwie naturalnego odsączania nadmiaru wody do podglebia lub systemów drenarskich, osiąga ona tzw. pojemność polową. Jest to taka zawartość wody, która może utrzymywać się w glebie dłuższy czas.

Duże pory glebowe zawierają powietrze

Polowa pojemność gleby to taki stan gleby, w którym z większych porów glebowych odsączyła się woda, a jej miejsce zajmuje powietrze. Mniejsze pory nadal pozostają wypełnione wodą. Pory położone bliżej powierzchni gleby są częściej wypełnione powietrzem. Gleba, której połowę objętości stanowi materiał stały, a połowę pory, będąca w wilgotności polowej zawiera około 10-20% powietrza i 30-40% wody.

Wodę znajdująca się w dużych porach rośliny pobierają bez problemów, natomiast wraz ze zmniejszaniem się średnicy porów zwiększa się siła potrzebna do pobrania z nich wody. Omówioną  zależność przedstawia powyższa tabela. Granicą jest punkt trwałego więdnięcia, w którym siła ssąca korzeni jest zbyt mała, aby pobrać wodę z najdrobniejszych  porów glebowych. Efektem jest obumieranie roślin. W praktyce rośliny nie mogą pobierać wody, aż do osiągnięcie punktu trwałego więdnięcia, najczęściej pobieranie to ograniczone jest już wcześniej.

Te trzy czynniki łącznie wyznaczają typ biologicznego punktu więdnięcia. W sytuacji tej ważne jest, aby rolnik zdawał sobie sprawę z tego, że nadmierne zagęszczenie gleby może ograniczać ilość dostępnej dla roślin wody. Jeżeli koła maszyn powodują zagęszczenie gleby poprzez zmniejszanie średnicy porów glebowych, ograniczona jest zdolność przesączania się wody, zmniejszeniu ulega również zdolność gleby do zaopatrywania roślin w wodę.

Maksymalna pojemność wodna – Stan gleby, w którym wszystkie pory wypełnione są wodą. Zjawisko to występuje np. poniżej poziomu wód gruntowych, albo po roztopach wiosennych lub po długotrwałych deszczach.

Polowa pojemność wodna – Stan gleby, w którym nadmiar wody został odprowadzony do głębokości drenowania wynoszącej około 1 m. Z tego powodu stan pojemności polowej często nazywa się stanem równowagi drenowania, ponieważ woda znajdująca się w drenach lub rowach drenarskich przestaje płynąć. Przy pojemności polowej wyżej położone w profilu glebowym duże pory wypełnione są powietrzem, drobne natomiast wodą.

Punkt trwałego więdnięcia – Terminem tym określa się stan gleby, w którym woda zawarta w glebie jest utrzymywana siłą przekraczającą ciśnienie równe ciśnieniu wywieranemu przez słup wody o wysokości 150 m (1500 kPa). Przy takich wartościach ciśnienia korzenie nie mogą pobierać wody z otoczenia. Punkt graniczny stanowi moment, w którym woda znajduje się w porach o średnicy mniejszej od 0,002 mm.

Uziarnienie – Uziarnienie gleby mówi o stosunku ilości cząstek różnych wielkości,  informuje więc o względnej zawartości piasku, pyłu i iłu (zgodnie z kryterium przyjętym w tabeli  „Klasyfikacja cząstek gleby ze względu na ich wielkość he building blocks of soil")