Ugniecenie gleby

Utrudniony rozwój korzeni

Poprzez ugniecenie gleby utrudniony zostaje rozwój korzeni. Powoduje to zwiększony opór mechaniczny którego przyczynami są:

  1. Ugniecenie gleby zmniejsza liczbę i wielkość dużych porów glebowych (makroporów). Doprowadza to do sytuacji, w której jest mniej porów o średnicy większej niż korzenie. W porach o większej średnicy korzenie roślin rozwijają się swobodnie, gdyż nie natrafiają na większy opór mechaniczny gleby.
  2. Ugniecenie gleby zwiększa jej opór mechaniczny, gdyż cząstki gleby mocniej do siebie przylegają.
Zobacz więcej

Ograniczony transport wody

Nadmierne zagęszczenie ogranicza również przenikanie wody do głębszych warstw gleby. Powoduje to nasycenie wodą górnych warstwach gleby, co z kolei może ograniczyć dostęp tlenu do korzeni roślin. Sytuację taką przedstawia rysunek zamieszczony powyżej. Stan napowietrzenia gleby decyduje ponadto o dostępności różnych składników pokarmowych roślin między innymi azotu i manganu. Występująca w warunkach beztlenowych denitryfikacja może doprowadzać do dodatkowych strat azotu w formie tlenku lub ulatniania się azotu do atmosfery. Tak więc zagęszczenie gleby może wpływać na zmniejszenie dostępności azotu.

Zobacz więcej

Water transport restricted due to compaction

Nieodzowne powietrze. Ocena stanu wypełnienia porów powietrzem: gdy napowietrzenie przekracza 25% oznacza to, że gleba jest dobrze napowietrzona, gdy zawartość powietrza wynosi 10 – 25% oznacza to, że w pewnych warunkach może dojść do braku tlenu, zawartość powietrza poniżej 10% oznacza, że w glebie brakuje tlenu.

Zobacz więcej

Działania zapobiegawcze

Sposobem umożliwiającym ograniczenie nadmiernego zagęszczenia gleby jest wprowadzanie działań zapobiegawczych, które mogą przyczynić się docelowo do poprawy struktury gleby. Do sposobów tych zaliczamy drenowanie, wapnowanie stymulujące powstawanie struktury gleby, uprawę poplonów i stosowanie nawozów organicznych. Sposoby, które powodują, że gleba jest bardziej sucha zapobiegają również zwiększaniu ugniatania głębszych jej warstw.

Stosowany system uprawy oraz siewu ma również wpływ na zagęszczenie gleby. Najważniejszym jednak jest, aby unikać wykonywania zabiegów uprawowych, gdy gleba jest zbyt wilgotna. Gleba sucha lepiej utrzymuje znaczny ciężar, podczas, gdy mokra pod tym samym obciążeniem zostaje nadmiernie ugnieciona. Zwiększając powierzchnię styku poprzez zastosowanie szerokich opon lub kół bliźniaczych powoduje się zmniejszenie wielkości nacisku jednostkowego na powierzchnię gleby. Ważna jest również liczba przejazdów roboczych po polu oraz to, aby masa całkowita stosowanego sprzętu była jak najmniejsza, przedstawia to poniższy rysunek.

Zobacz więcej

W 2000 roku w Önnestad w szwedzkiej prowincji Skåne przeprowadzono testy polowe (L2-7118), w których sprawdzano wpływ zagęszczenia gleby przed wiosennym siewem na wielkość plonu różnych roślin (jęczmień, pszenica, burak cukrowy, groch). Zagęszczenie gleby zależało od liczby przejazdów ciężkiego sprzętu rolniczego przed siewem roślin:

  1. Siew bez zagęszczenia
  2. Jeden przejazd agregatem uprawowym + siew
  3. Jeden przejazd wozem asenizacyjnym + siew
  4. Trzy przejazdy wozem asenizacyjnym + siew
Zobacz więcej

Przeprowadzone testy wykazały, że na wielkość plonu pszenicy jarej, jęczmienia jarego i owsa pozytywnie wpływa nieznaczne zagęszczenie gleby osiągnięte po zastosowaniu przejazdu agregatu uprawowego i wykonaniu siewu. Burak cukrowy i groch negatywnie zareagował nawet na tak niewielkie zagęszczanie gleby. Zwiększenie zagęszczenia gleby przez wielokrotne przejazdy wozem asenizacyjnym spowodowało jednoznaczne zmniejszenie wielkości polu wszystkich testowanych roślin. Reakcja ta była najbardziej widoczna u grochu, który jest szczególnie wrażliwy na niedobór tlenu w glebie.

Zobacz więcej

Terminologia:

Pory – Pory glebowe to wolne przestrzenie pomiędzy cząsteczkami gleby, kanaliki i pęknięcia. W zależności od stanu uwilgotnienia gleby wypełnia je woda glebowa lub powietrze glebowe.

Denitryfikacja – Jest to proces zachodzący w glebie w warunkach niewielkiej zawartości tlenu. W takim środowisku  bakterie denitryfikacyjne dokonują przemiany przyswajalnych dla roślin azotanowych form azotu (NO3) do formy azotu gazowego (N2). Gdy proces denitryfikacji nie przebiegnie do końca, powstaje tlenek azotu (N2O), który należy do szkodliwych gazów cieplarnianych

Zobacz więcej